Βίλα Μορντώχ (Πρώην Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης)

Η πρώην Δημοτική Πινακοθήκη λειτουργεί από το Δεκέμβριο του 1986 σε ιδιόκτητο από το Δήμο κτίριο, που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Όλγας 162 και 25ης Μαρτίου, το οποίο κτίστηκε το 1905 από τον γνωστό αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη.

Αρχικός ιδιοκτήτης του αρχοντικού υπήρξε ο Σεϊσουλάχ Πασάς, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Οθωμανικού κράτους. Ήταν η εποχή που η πανέμορφη Λεωφόρος των Εξοχών συγκέντρωνε τις πλουσιότερες οικογένειες της πόλης από κάθε εθνοτική ομάδα.

Η Βίλλα Μορντώχ

Το κτίριο της πρώην Δημοτικής Πινακοθήκης είναι γνωστό ως Βίλα Μορντώχ, από την οικογένεια Μορντώχ που το κατοίκησε από το 1930 ως το 1940. Χαρακτηριστική είναι η συνύπαρξη στοιχείων νεοκλασικών, αναγεννησιακών, μπαρόκ και αρτ – νουβώ, τα οποία διαφοροποιούνται στις όψεις, τονίζοντας το μορφολογικό πλουραλισμό του κτιρίου.

Όλα αυτά συνυπάρχουν σε ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο με τρόπο αρμονικό, χωρίς να έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους! Οι εξαιρετικές λεπτομέρειες και η ομορφιά που αναδεικνύεται εκπλήσσει τους περισσότερους επισκέπτες.

Ενδιαφέρουσα είναι η ζωγραφική διακόσμηση του αρχοντικού, που σε ορισμένες αίθουσες του σώζεται σε μεγάλη έκταση, καθώς και η αντίστοιχη ξυλόγλυπτη σε αρκετά δωμάτια στο εσωτερικό του.

Τα θέματα που έχει επιμεληθεί με καλλιτέχνης με μεγάλη δεξιοτεχνία χαρακτηρίζονται από έντονα, ζωηρά χρώματα ενώ είναι εμπνευσμένα από την νεκρή φύση και άλλα στοιχεία. Όλες οι τοιχογραφίες διακρίνονται χωρίς δυσκολία με την είσοδο στο κτίριο και τα δωμάτια.

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι η υπογραφή του ιδίου του καλλιτέχνη σε μια από τις τοιχογραφίες. Μπορούμε με ευκολία να διακρίνουμε την αναφορά «Νουρεντιν 1905» κάτι που μας επιτρέπει να επιβεβαιώσουμε και την χρονολογία κατασκευής του αρχοντικού.

Πολλά από τα δωμάτια του κτιρίου είναι στολισμένα με διάκοσμο και διακοσμημένα με ζωγραφιές που φιλοξενούν καλειδοσκοπικά σχήματα και φυτικά και άλλα μοτίβα.

Εγκατάλειψη και αναγέννηση

Κατά την διάρκεια της εγκατάλειψης του κτιρίου μετά το 1972, πολλά από τα διακοσμητικά στοιχεία του καθώς και ένα μεγάλο τμήμα του ξυλόγλυπτου διακόσμου χάθηκαν. Υπέστη εκτεταμένες ζημιές και λεηλασίες , ενώ καταστράφηκε ένα σημαντικό μέρος της εσωτερικής και εξωτερικής διακόσμησης.

Το 1985 ακολούθησε μια εκτεταμένη συντήρηση και πλήθος επεμβάσεων και αποκαταστάσεων στην διακόσμηση, τα έπιπλα αλλά και κάποια από τα δομικά χαρακτηριστικά του κτιρίου.

Η Βίλα Μορντώχ φιλοξενούσε την Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης για μια σειρά ετών πριν αυτή μεταφερθεί στην επίσης υπέροχη, ιστορική Βίλα Μπιάνκα (Κάζα Μπιάνκα) επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας.

Στο εσωτερικό της Βίλας Μορντώχ θα συναντήσετε ορισμένες υπέροχες τοιχογραφίες με έντονα χρώματα και λεπτομέρειες, αλλά και ορισμένες εκπλήξεις!

Οι ιδέες πίσω από τα σύμβολα

Όπως και πολλοί θησαυροί της μοναδικής αυτής Λεωφόρου, έτσι και η πανέμορφη Βίλα Μορντώχ διαθέτει πληθώρα αρχιτεκτονικών και μορφολογικών λεπτομερειών. Μια προσεκτική «ανάγνωση» μπορεί να αποκαλύψει πολλά τόσο για τους ανθρώπους που έζησαν σε αυτούς όσο και τα κέντρα εξουσίας της εποχής.

Η περίπτωση της Βίλας Μορντώχ είναι χαρακτηριστική ως προς την επικράτηση του Οθωμανικού στοιχείου καθώς και της χρησιμοποίησης του λεγόμενου Οθωμανικού Μπαρόκ. Περιλαμβάνει στοιχεία της παραδοσιακής Οθωμανικής αρχιτεκτονικής αναμεμειγμένα με Ευρωπαϊκό Μπαρόκ και άλλα ρεύματα.

Κύριο χαρακτηριστικό της είναι ο πραγματικά ιδιαίτερος κρεμμυδόσχημος τρούλος που βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του κτίσματος ο οποίος και μας δίνει πληροφορίες με έμμεσο τρόπο για τον ιδιοκτήτη της βίλας.

Σήμερα η Βίλα Μορντώχ διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση ενώ στεγάζει τον Οργανισμό Ρυθμιστικού και τις υπηρεσίες του Έ Δημοτικού Διαμερίσματος Θεσσαλονίκης.

•   Παράλληλα με την Λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας εκτείνεται και η αναπλασμένη Νέα Παραλία η οποία και βρίσκεται λίγα λεπτά μακριά. Συνδυάστε την βόλτα σας σε αυτή κατά την διάρκεια μια ηλιόλουστης μέρας και θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε τον καφέ ή αναψυκτικό σας με υπέροχη θέα!