Γαλεριανό Ανακτορικό Συγκρότημα

Αυτοκράτορας Γαλέριος και Θεσσαλονίκη | Το Ανακτορικό Συγκρότημα | Ανασκαφές και σημερινή διαμόρφωση

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί ως υπαίθριο μουσείο. Ρωμαϊκές, Βυζαντινές και άλλες αρχαιότητες βρίσκονται σχεδόν σε κάθε βήμα του Ιστορικού Κέντρου, κάτι που δικαιολογείται από το έντονο παρελθόν του τόπου αυτού!

Αυτοκράτορας Γαλέριος και Θεσσαλονίκη

Η Θεσσαλονίκη υπήρξε σε διάφορες φάσεις της ενδιαφέρουσας και πολυτάραχης ιστορίας της ένα σημαντικότατο πολιτικό και οικονομικό κέντρο. Ένας από τους διαχρονικούς παράγοντες που διατήρησε αναλλοίωτο το προνομιακό αυτό χάρισμα υπήρξε η στρατηγική τοποθεσία της πόλης.

Η Ρωμαϊκή περίοδος δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Η ευημερία που γνώρισε κατά τους αιώνες αυτούς κάνει σαφές ότι οι Ρωμαίοι ηγεμόνες σαν τον Αυτοκράτορα Γαλέριο (260 – 311 μΧ), είχαν αντιληφθεί την δυναμική της πράττοντας ανάλογα.

Έχοντας αναλάβει την εξουσία ως ένας από τους Τετράρχες και μετά την επιτυχημένη εκστρατεία του ενάντια στους Πέρσες επέλεξε την Θεσσαλονίκη ως έδρα του το 299 μΧ .

Στα πλαίσια της γενικότερης προσπάθειας του να ενισχυθεί ο ρόλος της και να αναδεχθεί ως ένα κατάλληλο διοικητικό κέντρο στα πλαίσια πάντα της Τετραρχίας, προχώρησε στην κατασκευή πολλών και σημαντικών πολυτελών κτιρίων. Πραγματοποίησε ένα μεγαλεπήβολο και φιλόδοξο σχέδιο που θα καθιστούσε την Θεσσαλονίκη μια λειτουργική, διοικητική πρωτεύουσα της εκτεταμένης Ρωμαϊκής επαρχίας.

Το Ανακτορικό Συγκρότημα του Γαλερίου

Το πιο εντυπωσιακό ίσως από αυτά υπήρξε το επιβλητικό Ανακτορικό Συγκρότημα που περιλάμβανε πολλούς επιμέρους χώρους. Για να εκτιμήσει κανείς την πλήρη έκταση και σημασία του για την πόλη της Θεσσαλονίκης, πρέπει να κατανοήσει αρχικά  το μοναδικό για τα Ελληνικά δεδομένα μέγεθος του!

Το ανακτορικό συγκρότημα του Γαλερίου υπήρξε η διοικητική καρδιά της Ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης. Στα χρόνια του η πόλη αναδείχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο.

Το Γαλεριανό Ανακτορικό Συγκρότημα βρισκόταν στην καρδιά της Ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης. Ήταν κτισμένο σε ευθεία σε έναν άξονα που κυμαινόταν από Βορρά προς Νότο περιλαμβάνοντας το εντυπωσιακό κτίριο της Ροτόντας, την Θριαμβική Αψίδα (Καμάρα), τα Ανάκτορα και το Οκτάγωνο καθώς και τον Ιππόδρομο.

Το κυρίως συγκρότημα πλαισιώνονταν και από επιπλέον κτίρια με χαρακτηριστική Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική όπως την μνημειακού χαρακτήρα Βασιλική (Basilica) καθώς και ένα Νυμφαίο το όποιο κάλυπτε τις λατρευτικές ανάγκες. Το Βόρειο τμήμα του τέμνονταν από την εξέχουσας σημασίας Εγνατία Οδό (Via Egnatia) στο ύψος της Καμάρας.

Τόσο το κεντρικό Αίθριο με το εντυπωσιακό περιστύλιο που το πλαισίωνε, όσο και τα περίτεχνα διακοσμημένα ψηφιδωτά δάπεδα και οι επιμέρους στοές, συνέθεταν μια εικόνα δύναμης και αίγλης.

Το Οκτάγωνο στην νοτιοδυτική πλευρά υπήρξε ίσως η πιο πολυτελής προσθήκη στο όλο κτιριακό σύμπλεγμα. Ήταν κατά πάσα πιθανότητα το μέρος όπου βρισκόταν η αίθουσα με τον θρόνο του Τετράρχη ενώ είχε πλούσια διακόσμηση και διώροφη κατασκευή.

Ως ενιαίος χώρος το Ανακτορικό Συγκρότημα του Γαλερίου καταλάμβανε πάνω από 150.000 τμ! Κάλυπτε μια περιοχή από την Ροτόντα έως και την Πλατεία Ναβαρίνο, τις παράλληλες οδούς και την Αγία Σοφία με κατεύθυνση Δυτικά! Μαζί με το Ρωμαϊκό Φόρουμ (Αρχαία Αγορά) υπήρξαν το επίκεντρο της καθημερινής ζωής στην Ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη!

Το εντυπωσιακό Οκτάγωνο είναι ίσως ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του Γαλεριανού συγκροτήματος. Τόσο το ύψος και μέγεθος του, όσο και η πολυτέλεια που το χαρακτηρίζει, το καθιστούν μοναδικό.

Ανασκαφές και σημερινή διαμόρφωση

Η ανασκαφική έρευνα έφερε εξαιρετικά ευρήματα στο φως, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Ένα από αυτά είναι και το αριστουργηματικό μαρμάρινο τόξο που περιλαμβάνει απεικόνιση στο ίδιου του Γαλέριου μεταξύ άλλων μοτίβων που εκπλήσσουν με την λεπτομέρεια που τα διακρίνει!

Δεδομένου του μεγέθους του, τα έργα αναστήλωσης και ανάδειξης του όλου έργου διήρκεσαν αρκετά χρόνια, ενώ σε μερικά σημεία όπως στην ¨Αψιδωτή Αίθουσα¨ επί της Πλατείας Ναβαρίνο συνεχίζονται τμηματικά ακόμη και σήμερα με σκοπό την προστασία και την ανάδειξη τους!

Πολλά τμήματα του συγκροτήματος είναι διαθέσιμα στο κοινό σε έναν όμορφο υπαίθριο χώρο. Περιλαμβάνουν αναστηλωμένα τμήματα του Αίθριου, Στοές και τμήμα της Βασιλικής καθώς και μαρμαροθετημένα δάπεδα και ορισμένα εξαιρετικά ψηφιδωτά!

• Η Πλατεία Ναβαρίνου αποτελεί ένα δημοφιλή χώρο συνάντησης για τις νεαρές ηλικίες προσφέροντας μια ιδιαίτερη diy ατμόσφαιρα ενώ είναι και το μέρος που θα βρείτε μερικές από τις καλύτερες crepperie της πόλης! Ακριβώς δίπλα από το ίδιο το Γαλεριανό Συγκρότημα υπάρχουν πολλές ταβέρνες και καφετέριες για κάθε γούστο.
• Η τοποθεσία του Ανακτορικού συγκροτήματος στο κέντρο της Θεσσαλονίκης προσφέρει κυριολεκτικά αμέτρητους συνδυασμούς ως προς τις επιλογές που έχετε και τα αξιοθέατα που μπορείτε να επισκεφτείτε μετά!  Ο Λευκός Πύργος και η Λεωφόρος Νίκης απέχουν λίγα μόλις λεπτά ενώ πηγαίνοντας Βόρεια μπορείτε να περιπλανηθείτε στην Άνω Πόλη, τα Βυζαντινά Τείχη και τον Πύργο του Τριγωνίου.